Bộ Y tế ban hành tài liệu hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sởi mới nhất

27/03/2025 - 10:20

A A^- A⁺

Ngày 26/3, Bộ Y tế đã có quyết định về việc ban hành tài liệu chuyên môn hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh sởi. Tại hướng dẫn này có một số điểm mới, trong đó có xét nghiệm, phân cấp điều trị…

Bác sỹ thăm, khám cho bệnh nhi bị sởi phải thở oxy do biến chứng viêm phổi nặng. Ảnh: Nguyên Dung/TTXVN

Quyết định do Giáo sư, Tiến sỹ Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia ký, nêu rõ: Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan mạnh do virus sởi gây ra, bệnh có thể gây các biến chứng nặng dẫn đến tử vong, bệnh thường gặp ở trẻ dưới 3 tuổi, người lớn chưa tiêm hoặc tiêm phòng không đầy đủ cũng có nguy cơ mắc.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), virus sởi được phân thành 8 nhóm (A-H) và 23 kiểu gen, hỗ trợ theo dõi sự lây lan dịch bệnh. Sởi lây qua đường không khí, giọt bắn hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết hô hấp. Các triệu chứng điển hình bao gồm sốt, viêm long đường hô hấp, viêm kết mạc và phát ban. Bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa, viêm loét giác mạc hoặc tiêu chảy, thậm chí tử vong.

Chẩn đoán bệnh sởi thường dựa vào xét nghiệm kháng thể IgM, trong đó 50-70% trường hợp dương tính ngay từ ngày đầu phát ban và đạt 100% sau 3 ngày phát ban.

Trong hướng dẫn, Bộ Y tế nêu rõ: Vaccine sởi có hiệu quả phòng bệnh cao, phần lớn trẻ bệnh sởi là chưa tiêm phòng vaccine sởi. Mặc dù đã có vaccine phòng bệnh, nhưng tỷ lệ mắc sởi hiện nay tại Việt Nam cũng như trên thế giới vẫn được Tổ chức y tế thế giới (WHO) quan tâm, tiếp tục coi là vấn đề y tế toàn cầu.

Diễn biến lâm sàng thể điển hình của sởi thể hiện qua 4 giai đoạn: Giai đoạn ủ bệnh: từ 7 đến 21 ngày (trung bình 10 ngày), triệu chứng xuất hiện sau khi phơi nhiễm 10-14 ngày.

Giai đoạn khởi phát (giai đoạn viêm long): trong 2 - 4 ngày. Trong giai đoạn này, người bệnh sốt cao, viêm long đường hô hấp trên (ho, chảy mũi) và viêm kết mạc. Có thể thấy hạt Koplik là các hạt nhỏ có kích thước 0,5 - 1 mm màu trắng/xám có quầng ban đỏ nổi gồ lên trên bề mặt niêm mạc má (phía trong miệng, ngang răng hàm trên). Hạt Koplik thường xuất hiện một ngày trước phát ban và tồn tại 2 - 3 ngày sau khi ban xuất hiện.

Giai đoạn toàn phát: Kéo dài 2 - 5 ngày. Thường sau khi sốt cao 3 - 4 ngày người bệnh bắt đầu phát ban dạng dát sẩn, khi căng da thì ban biến mất, xuất hiện từ sau tai, sau gáy, trán, mặt, cổ dần lan đến thân mình và tứ chi, cả ở lòng bàn tay và gan bàn chân. Ban có thể hợp lại đặc biệt là ở vùng mặt và thân mình. Khi ban mọc hết toàn thân thì thân nhiệt giảm dần.

Giai đoạn hồi phục: Ban nhạt màu dần rồi sang màu xám, bong vảy phấn sẫm màu, để lại vết thâm vằn da hổ và biến mất theo thứ tự như khi xuất hiện. Nếu không xuất hiện biến chứng thì bệnh tự khỏi. Có thể có ho kéo dài 1 - 2 tuần sau khi hết ban.

Yếu tố nguy cơ bệnh diễn tiến nặng của bệnh sởi gồm: Trẻ dưới 12 tháng, người chưa tiêm phòng vaccine hoặc tiêm không đầy đủ, người suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc mắc phải, người có bệnh nền nặng, người suy dinh dưỡng nặng, người thiếu vitamin A, phụ nữ mang thai.

Tài liệu cũng hướng dẫn việc làm xét nghiệm lại luôn sau 72 giờ nếu nghi ngờ mắc bệnh sởi, gồm: Xét nghiệm huyết thanh học: Xét nghiệm IgM từ ngày thứ 3 sau khi phát ban. Nếu xét nghiệm IgM sởi âm tính mà triệu chứng lâm sàng vẫn nghi ngờ sởi thì có thể làm lại lần 2 sau 72 giờ, hoặc chỉ định PCR sởi qua bệnh phẩm dịch tỵ hầu.

Xét nghiệm PCR phát hiện virus sởi: Chỉ định sớm trong giai đoạn viêm long hoặc trong 72 giờ đầu từ khi phát ban; Phân lập virus từ máu và dịch mũi họng trong giai đoạn sớm của bệnh.

Theo Tiến sỹ, bác sỹ Hà Anh Đức - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), hướng dẫn điều trị này tập trung vào xét nghiệm chẩn đoán, so với lần trước có bổ sung thêm: "Nếu xét nghiệm IgM sởi âm tính mà triệu chứng lâm sàng vẫn nghi ngờ sởi thì có thể làm lại lần 2 sau 72 giờ, hoặc chỉ định PCR Sởi qua bệnh phẩm dịch tỵ hầu"; Hay "Phân lập virus từ máu và dịch mũi họng trong giai đoạn sớm của bệnh". Nếu như trước kia chúng ta để muộn mới làm, bây giờ nếu nghi ngờ và có nguy cơ cao thì thực hiện luôn"- Tiến sỹ, bác sỹ Hà Anh Đức cho biết.

Về điều trị sởi, hướng dẫn của Bộ Y tế nêu rõ, nếu là sởi không biến chứng, có thể điều trị ngoại trú; Cách ly ca bệnh tại nhà: nằm phòng riêng, hạn chế tiếp xúc, đeo khẩu trang thường xuyên; Uống vitamin A liều cao: tất cả trẻ bị sởi với hai liều cách nhau 24 giờ. Nếu có dấu hiệu thiếu vitamin A hoặc suy dinh dưỡng nặng, bổ sung liều thứ ba sau 4-6 tuần.

Bổ sung vitamin A cho người lớn: Dựa trên bằng chứng từ nghiên cứu ở trẻ em và lý thuyết về lợi ích của bổ sung vitamin A, có khả năng vitamin A cũng có giá trị trong điều trị bệnh sởi ở người lớn, đặc biệt là ở những nhóm quần thể có nguy cơ thiếu hụt vitamin A.

Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nghi ngờ thiếu vitamin A chỉ nên được điều trị với liều thấp nhưng thường xuyên hơn để tránh nguy cơ gây quái thai, liều khuyến nghị: vitamin A đường uống: 5.000 UI/ngày, trong ít nhất 4 tuần. Cân nhắc dùng vitamin A ở phụ nữ có thai khi có biểu hiện thiếu vitamin A (biểu hiện quáng gà hay định lượng nồng độ Retinol thấp).

Trong hướng dẫn chẩn đoán và điều trị cập nhật bệnh sởi lần này có điểm mới nữa đó là phân cấp chi tiết cho các đơn vị, tất cả các cơ sở y tế theo các cấp chuyên môn đều có thể tham gia việc thu dung, điều trị và chuyển tuyến.

Theo đó, phân cấp điều trị như sau: Trạm y tế xã và phòng khám tư nhân: Khám và điều trị ngoại trú người bệnh sởi không biến chứng. Chuyển tuyến đối với bệnh sởi có biến chứng hoặc có suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh nền nặng.

Bệnh viện huyện, bệnh viện tư nhân: Khám và điều trị người bệnh sởi không có biến chứng và bệnh sởi có biến chứng; Chuyển cấp điều trị đối với người bệnh sởi có biến chứng viêm phổi cần thở oxy, viêm não, nhiễm khuẩn huyết hoặc có suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh nền nặng.

Bệnh viện đa khoa tỉnh, đa khoa khu vực, bệnh viện chuyên khoa Nhiễm hoặc Nhi: Khám và điều trị người bệnh sởi không có biến chứng và bệnh sởi có biến chứng; Hội chẩn, hướng dẫn tuyến trước điều trị các trường hợp nặng hoặc khó điều trị.

Trong cập nhật hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sởi còn bổ sung vấn đề chăm sóc điều dưỡng quản lý người bệnh chú ý cách ly dài đối với người suy giảm miễn dịch, phòng bệnh bằng vaccine, Immunoglobulin dự phòng sau phơi nhiễm…

Theo TTXVN

Về trang trước Gửi email In trang

Các bài viết khác

Xem thêm

Hội nghị khoa học với chủ đề “Khôi phục chức năng khớp tự nhiên trong phẫu thuật”: Việt Nam đang chứng kiến bước tiến mạnh mẽ trong lĩnh vực nội soi, thay khớp

14/12/2025

Ngày 13/12/2025, BV Trung Ương Thái Nguyên và Hội Nội soi khớp và thay khớp Việt Nam đã cùng phối hợp tổ chức Hội nghị khoa học với chủ đề “Khôi phục chức năng khớp tự nhiên trong phẫu thuật”, nhằm tăng cường trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ thông tin về khám chữa bệnh trong lĩnh vực nội soi khớp và thay khớp.

Nhiều cá nhân, tập thể Viện phát triển văn hóa và chăm sóc sức khỏe cộng đồng nhận danh hiệu Thầy thuốc Đông y tiêu biểu và Phòng khám/Phòng chẩn trị YHCT tiêu biểu toàn quốc năm 2025

12/12/2025

Ngày 11/12/2025, đoàn công tác Viện phát triển văn hóa và chăm sóc sức khỏe cộng đồng tham dự Hội nghị Khoa học toàn quốc về thân thế, sự nghiệp của lương y Hoàng Nguyên Cát và những bài thuốc quý, hiệu quả cao chăm sóc sức khỏe Vua Minh Mạng của Thái y viện triều Nguyễn do Hội Đông y Trung ương Việt Nam tổ chức. Đặc biệt, nhiều cá nhân, lương y, phòng khám của Viện vinh dự được Hội Đông y Trung ương Việt Nam trao danh hiệu Thầy thuốc Đông y tiêu biểu và Phòng khám/Phòng chẩn trị YHCT tiêu biểu toàn quốc năm 2025.

TS danh dự, cử nhân Đông y, thầy thuốc tiêu biểu toàn quốc Nguyễn Phúc Hưng: Không ngừng rèn đức, luyện tài để giúp ích cho đời

19/11/2025

Luôn lặng lẽ, cẩn trọng chữa bệnh cho tất cả những bệnh nhân đến với Phòng chẩn trị y học cổ truyền Quang Hưng 58, số 106 Tân Trang, phường Bình Tân, TP Hồ Chí Minh (trước đây là phường 9, quận Tân Bình), TS danh dự, cử nhân Đông y, thầy thuốc tiêu biểu toàn quốc Nguyễn Phúc Hưng – Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Phát triển văn hóa và chăm sóc sức khỏe cộng đồng từ lâu trở thành hình ảnh tiêu biểu cho một lương y có đầy đủ Tâm, Tài, Đức.

Ấm lòng với 1000 phần quà hỗ trợ trao tặng cho bà con vùng lũ Thái Nguyên

09/11/2025

Ngày 9/11/2025, Viện Phát triển văn hóa và chăm sóc sức khỏe cộng đồng phối, Viện Khoa học Nghiên cứu nhân tài nhân lực Việt Nam phối hợp cùng các đơn vị tổ chức chương trình trao quà cho bà con chịu thiệt hại nặng nề do lũ lụt gây ra tại Phường Gia Sàng, Phường Linh Sơn, tỉnh Thái Nguyên.

Hàng trăm suất quà đến với bà con vùng lũ phường Trung Thành - Thái Nguyên

20/10/2025

Sáng ngày 19/10/2025, Viện Phát triển văn hóa và chăm sóc sức khỏe cộng đồng phối hợp cùng Chùa Thượng Phúc – Sông Công (Thái Nguyên), Tập đoàn GFS, Thiền Viện Duy Lực (Đồng Nai) tổ chức chương trình trao quà cho bà con chịu thiệt hại nặng nề do lũ lụt gây ra tại chùa Tây Phúc, phường Trung Thành, tỉnh Thái Nguyên.

Ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác Đại biểu Quốc hội, Đại biểu Quốc hội khóa XV: Sống và làm việc với tinh thần “vì dân”

13/10/2025

Là người đại biểu của nhân dân, ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó Chủ nhiệm Ủy Ban Công tác Đại biểu Quốc hội, Đại biểu Quốc hội khóa XV luôn tự nhủ: “Quốc hội của dân, đại biểu vì dân”. Suốt cuộc đời, ông luôn nỗ lực sống chính trực, vị tha theo những điều mình tâm niệm, nỗ lực chung tay xây dựng và đổi mới hoạt động của Quốc hội để Quốc hội thực sự gần dân, sát dân, xứng đáng là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân.

Ứng dụng Y học cổ truyền Việt Nam: Giải pháp điều trị bền vững thay thế nguồn nguyên liệu từ động vật quý hiếm

13/10/2025

'Y học cổ truyền Việt Nam là di sản văn hóa, cần hội nhập quốc tế'

28/09/2025

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên khẳng định y học cổ truyền Việt Nam là một bộ phận cấu thành di sản văn hóa dân tộc, cần được gìn giữ, phát huy và hội nhập quốc tế.